بخش ارزشیابی،فصل بیست و دوم روانشناسی تربیتی،منبع آزمون آموزگاری 1402
ارزشیابی آغازین
منظور از ارزشیابی آغازین یا سنجش آغازین آن نوع ارزشیابی یا سنجشی است که در آغاز درس و پیش از شروع فعالیت های آموزشی معلم و کوشش های یادگیری دانش آموزان اجرا می شود این نوع ارزشیابی به دو منظور و در پاسخ به پرسش های زیر مورد استفاده قرار میگیرد:
1.آیا یادگیرندگان بر دانش ها و مهارت های پیش نیاز درس تازه از قبل تسلط یافته اند؟
2. یادگیرندگان چه مقدار از هدف ها و محتوای درس تازه را از قبل یاد گرفته اند؟
در مورد سؤال 1
سنجش آغازین به منظور اندازه گیری رفتارهای ورودی یا مهارت ها و دانش پیش نیاز یادگیری درس تازه به کار میرود از طریق سنجش رفتارهای ورودی معلوم میشود که یادگیرندگان برای یادگیری هدف ها و محتوای درس تازه قبلاً آمادگی های لازم را کسب کرده اند یا نه.
در مورد سؤال 2
به جای آزمون رفتارهای ورودی از آزمون جایابی یا آزمون پایه گزینی استفاده می شود. آزمون جایابی یا پایه گزینی که به آن پیش آزمون نیز گفته میشود عمدتاً همان آزمون نهایی شامل هدف های یادگیری یا هدف های آموزشی درس یا ترجیحاً فرم موازی یا معادل آن است. هدف از اجرای این آزمون تعیین میزان اطلاعات یادگیرندگان از مطالبی است که قرار است به آنان آموزش داده شوند. متخصصان آموزشی پیشنهاد داده اند که بهتر است معلم در ارزشیابی آغازین خود ترکیبی از دو آزمون بالا یعنی آزمون رفتارهای ورودی و آزمون نهایی را با هم به اجرا درآورد. اگر نتایج آزمون رفتارهای ورودی نشان دادند که همه یا بعضی از یادگیرندگان برای یادگیری درس تازه آمادگی کافی ندارند، لازم است معلم پیش از آغاز درس تازه به جبران نواقص یادگیری های قبلی یادگیرندگان یا رفع کم و کسر پیش نیازهای آنان اقدام نماید اگر نتایج پیش آزمون نشان دادند که همه یا بعضی از یادگیرندگان مقداری از مطالب درس تازه را از قبل آموخته اند آنگاه ممکن است لازم باشد که معلم در طرح درس خود تغییراتی بدهد، بعضی قسمت های درس را برای بعضی از دانش آموزان حذف کند و برای بعضی دانش آموزان دیگر سطح پیشرفته تری از آموزش را به اجرا درآورد.
ارزشیابی تکوینی
آن نوع ارزشیابی که به منظور کشف مشکلات یادگیری دانش آموزان و نواقص آموزش معلم انجام می شود تا با اقدام به موقع معلم روبه رو گردند ارزشیابی تکوینی نام دارد این ارزشیابی در طول دوره آموزش یعنی زمانی که فعالیت آموزشی معلم در جریان و یادگیری دانش آموزان در حال تکوین یا شکل گیری است انجام میشود به همین دلیل به آن نام ارزشیابی تکوینی داده اند. بنابراین معلم با استفاده از ارزشیابی تکوینی میتواند در زمانی که هنوز امکان رفع مشکلات یادگیری دانش آموزان و برطرف کردن نواقص روش آموزشی خود او میسر است به انجام دادن چنین کاری اقدام کند.در ارزشیابی تکوینی در پایان هر واحد درسی یک آزمون دقیق و مختصر که حاوی هدف های آموزشی آن واحد است اجرا میشود و بر اساس نتایج حاصل معلوم می گردد که یادگیرندگان کدام یک از هدف های آموزشی را یاد گرفته اند و در یادگیری کدام یک از هدف های آموزشی ناموفق مانده اند، تا معلم پیش از پرداختن به واحد درسی بعدی به رفع نواقص یادگیری دانش آموزان در واحد فعلی بپردازد. ضمناً معلم با مراجعه به نتایج این آزمون ها از مشکلات روش آموزشی خود نیز مطلع میشود و پیش از آغاز آموزش واحد بعدی به رفع آن مشکلات اقدام میکند.
ارزشیابی تشخیصی
نوع دیگر ارزشیابی که آن نیز در جریان آموزش انجام میگیرد ارزشیابی تشخیصی نام دارد. علت این نام گذاری آن است که این ارزشیابی با هدف تشخیص مشکلات یادگیری دانش آموزان به کار می رود.ارزشیابی تشخیصی زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که معلم با مشکلات مبرم و مکرری در مورد یک یا چند دانش آموز روبه رو میشود که با روش های اصلاحی معمول ارزشیابی تکوینی قابل رفع شدن نیستند به عنوان نمونه اگر دانش آموزی در درس خواندن ریاضیات، یا یک درس دیگر مرتباً شکست میخورد و معلم از طریق تغییر روش آموزشی خود یا تدابیر جبرانی دیگر از عهده حل مشکل بر نمی آید آنگاه اجرای یک آزمون تشخیصی و یافتن ریشه های مشکل ضروری است. در مقایسه ارزشیابی تشخیصی با ارزشیابی تکوینی اگر بخواهیم از قیاس با پزشکی استفاده کنیم سنجش تکوینی ارزشیابی تکوینی برای مشکلات ساده یادگیری جنبه کمک های اولیه را دارد ولی سنجش تشخیصی به دنبال کشف علت های زیربنایی مشکلاتی است که به کمک های اولیه پاسخ نمیدهند.
ارزشیابی تراکمی
در ارزشیابی تراکمی که به آن ارزشیابی مجموعی نیز میتوان گفت تمامی آموخته های دانش آموزان در طول یک دوره آموزشی تعیین میشوند و هدف آن نمره دادن به دانش آموزان و قضاوت درباره اثر بخشی کار معلم است. از آنجا به این نوع ارزشیابی تراکمی یا مجموعی میگویند که به وسیله آن . می توان یادگیری های متراکم یا مجموع یادگیری های دانش آموزان را در طول یک دوره آموزشی اندازه گیری کرد این نوع ارزشیابی معمولاً در پایان دورۀ آموزشی به عمل می آید و به همین سبب به آن ارزشیابی پایانی نیز می گویند.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.