خلاصه فصل

*رشد یا تحول به تغییرات منظم و سازگارانه ای گفته میشود که از لحظه بستن نطفه تا هنگام مرگ در فرد رخ میدهد و دارای جنبه های مختلف جسمانی، شخصیتی، اجتماعی و شناختی است.
*رشد شناختی به تغییرات منظمی گفته میشود که در طول زمان در شناخت دانستن یادگرفتن به یاد آوردن فهمیدن و اندیشیدن فرد اتفاق میافتد.

*هدف ابتدایی پیاژه در مطالعه فرایندهای رشد شناختی کودکان و نوجوانان بررسی منشاء و چگونگی تکامل دانش در نزد نوع بشر بود از این رو مطالعات او در حوزه شناخت شناسی (دانش شناسی) ژنتیک قرار داشته است.
*منظور از تعادل یک حالت توازن شناختی بین درک انسان از جهان هستی و تجربه هایی است که کسب میکند.

*به الگوهای سازمان یافته اندیشه و عمل طرحواره ذهنی میگویند.
*به فرایند دمساز کردن طرحواره ها و تجربه ها با یکدیگر به منظور ایجاد تعادل سازگاری گفته می شود سازگاری شامل جذب و انطباق است جذب یعنی ایجاد تغییر در محیط و سازگار کردن آن با ساخت شناختی موجود ،فرد و انطباق یعنی ایجاد تغییر در ساخت شناختی و هماهنگ کردن آن با نیازهای محیطی.
*سازمان به نظم منطقی حاکم بر دستگاه شناختی اشاره میکند و مکمل سازگاری است.

*محتوا در مقابل طرحواره که جنبه توانایی زیربنای محتوا را تشکیل میدهد به جنبه های آشکار هوش گفته میشود.

*در نظریه پیاژه هوش از نخستین روزهای زندگی کودک ظاهر می گردد، اما تفکر عمدتاً در سال های پس از زبان آموزی و نمادسازی امکان پذیر می شود.
*یکی از ویژگی های مهم نظریه پیاژه مراحل رشد آن است در این نظریه چهار مرحله اصلی رشد یعنی حسی – حرکتی پیش عملیاتی عملیات عینی یا ،محسوس و عملیات صوری یا انتزاعی توصیف شده اند در مرحله حسی – حرکتی (۰) تا ۲ سالگی کودک جهان را از راه حواس و فعالیت های حرکتی کشف می.کند. در مرحله پیش عملیاتی (۲) تا ۷ سالگی) به تدریج تفکر نمادین ظاهر میشود در دوره عملیات محسوس (۷) تا ۱۱ سالگی) کودکان به طور کاملاً منطقی میاندیشند اما بر حسب امور عینی و محسوس نه انتزاعی و مجرد. آنها در این مرحله همچنین اصول بقاء یا نگهداری ،ذهنی بازگشت پذیری طبقه بندی و ردیف کردن را درک میکنند در آخرین مرحله رشد شناختی پیاژه یعنی مرحله عملیات صوری (۱۱) سالگی به بالا نوجوان میتواند استدلال فرضیه ای قیاسی داشته باشد و به آنچه موجود نیست بیندیشد.

*استفاده از نظریه رشد شناختی پیاژه میتواند معلمان را در موارد مختلف کمک کند: (۱) شناسایی تفاوت بین نوع تفکر کودکان و بزرگسالان (۲) توجه به اینکه کودکان در یادگیری موضوع های مختلف نیاز به عمل کردن و درگیر شدن با موقعیت های واقعی را دارند، (۳) تأکید بر آموزش گروهی دانش آموزان در کنار یادگیری اکتشافی فردی و (۴) انطباق روش های آموزشی با نیازهای فردی دانش آموزان و سطح درک و فهم آنان.
*هر چند که نظریه پیاژه یک نظریه قرن بیستمی است ولی هنوز هم در محافل علمی و تربیتی یک نظریه مطرح و قابل استفاده است با این حال نوپیاژه ای ها که گرایش های خبر پردازی دارند در آن تجدید نظرهایی به عمل آورده و تغییراتی ایجاد کرده اند به پیشنهاد آنان رشد یا تحول در نتیجه افزایش توانایی پردازش اطلاعات رخ میدهد نه بر اثر تغییرات حاصل در ساخت های ذهنی و طرحواره ها.

چند پرسش و تمرین به منظور خودآزمایی و یادگیری بهتر مطالب فصل

1. طبق نظریه ژان پیاژه رفتار مکیدن اشیاء از سوی کودک و چنگ زدن به آنها چه نام دارد؟
الف ـ سازمان

ب – جذب
پ ـ نامتغير
ت – انطباق
2.یک دانش آموز خردسال فکر میکند که هوا وزن ندارد معلم از راه یک آزمایش علمی به او می آموزد که هوا وزن دارد پیاژه این نوع فهمیدن را چه می نامد؟
الف ـ سازمان
ب – جذب
پ – تعادل یابی
ت – انطباق
3.نزدیکترین اصطلاحی را که در نظریه پیاژه میتوان برای محتوا به کار برد چیست؟
الف ـ رفتار
ب – جذب
پ – هوش
ت – انطباق

4. کودکی که به دنبال عروسکش که در پشت مبل خارج از دیدش پنهان شده است می گردد چه چیزی را نشان میدهد؟
الف – عمليات عيني
ب – بازگشت پذیری
پ – تعادل جویی
ت – بقای شیء
5. مراحل چهارگانه رشد شناختی کودک و نوجوان را در نظریه پیاژه با ذکر مثالی از رفتار برای هر مرحله توضیح دهید.
6. اصطلاحات تعادل یابی ،سازگاری ،جذب انطباق ،سازمان طرحواره و عملیات ذهنی را تعریف کنید.
7. هوش و تفکر را تعریف کنید و آنها را با هم مقایسه نمایید.
8.مفهوم بقاء یا نگهداری ذهنی را تعریف کنید و چگونگی شکل گیری آن را در جریان رشد در نزد کودکان و نوجوانان شرح دهید.
9. خود محوری کودکی و خود محوری نوجوانی را تعریف کنید و آنها را با هم مقایسه نمایید.
10. کاربردهای نظریه پیاژه را در آموزش کلاسی توضیح دهید.
11. انتقادهای وارد شده به نظریه پیاژه را بگویید.
12. اندیشه های نوپیاژه ای ها را توضیح دهید و آنها را با نظر پیاژه درباره رشد یا تحول مقایسه کنید.

 برای دسترسی کامل به آزمون آنلاین هوش و استعداد معلمی” کلیک “کنید

جهت خرید سوالات چامع استخدامی دبیری زبان و ادبیات فارسی “کلیک” کنید