خلاصه،فصل پنجم روانشناسی تربیتی،منبع آزمون آموزگاری ۱۴۰۲
خلاصه فصل:
*نظریه های یادگیری رفتاری از رویکرد رفتارگرایی سرچشمه میگیرند. رفتار گرایی بدین معنی است که رفتار را باید به کمک تجربه های قابل مشاهده تبیین کرد نه به کمک فرایندهای ذهنی.
*در شرطی سازی کلاسیک یا شرطی سازی پاسخگر یک محرک طبیعی مانند غذا با یک محرک غیر طبیعی مانند یک نور یا صوت چندین بار همراه میشود؛ در نتیجه، محرک غیر طبیعی پاسخی شبیه به پاسخ تولید شده به وسیله محرک طبیعی ایجاد می کند.
*شرطی سازی پاسخگر عمدتاً یادگیری واکنش های هیجانی موجودات نسبت به موقعیت ها را توضیح میدهد.
*اگر چندین بار محرک شرطی بدون همراهی با محرک طبیعی یا محرک غیر شرطی ارائه شود پاسخ شرطی متوقف میشود به این رویداد خاموشی پاسخگر میگویند. پس از مدتی که از خاموش شدن پاسخ شرطی بگذرد بدون اینکه این پاسخ تقویت شده باشد، مجدداً ظاهر خواهد شد. به این پدیده بازگشت خود به خودی گفته میشود.
*اگر یک پاسخ شرطی به محرک های مشابه محرک شرطی اولیه داده شود، می گویند تعمیم محرک اتفاق افتاده است. در مقابل اگر پاسخ تنها به ویژگی های اختصاصی محرک ها داده شود به آن تمیز محرک گفته میشود.
-اگر یک محرک شرطی برای محرک شرطی دیگر نقش تقویت کننده را ایفا کند و موجب شرطی شدن پاسخ به محرک تازه بشود به آن شرطی شدن در سطح بالاتر گفته میشود. تفاوت عمده بین تعمیم محرک و شرطی شدن در سطح بالاتر این است که اولی بر اصل شباهت و دومی بر اصل مجاورت استوار است.
*در نظریه شرطی سازی وسیله ای ثرندایک یادگیری به صورت کوشش و خطا رخ میدهد. در این نظریه فرض بر این است که اگر نتیجه یک رفتار برای یادگیرنده صاحب رفتار خوشایند باشد آن رفتار به محرکی که در حضور آن انجام شده پیوند خواهد خورد به این رابطه قانون اثر میگویند.
*اسکینر قانون اثر ثرندایک را گسترش داد و نظریه معروف شرطی سازی کنشگر یا شرطی سازی فعال را پایه گذاری کرد.
*قوانین مهم نظریه شرطی سازی کنشگر اسکینر تقویت مثبت و تقویت منفی هستند: در تقویت مثبت یادگیرنده پس از انجام یک رفتار و کسب پیامدی مطلوب به تکرار آن رفتار می پردازد. در تقویت منفی یادگیرنده پس از آنکه رفتاری را انجام داد و خود را از یک ناراحتی رهانید به تکرار آن رفتار خواهد پرداخت.
*علاوه بر قانون تقویت مثبت و قانون تقویت منفی که هر دو به پیامد مطلوب بعد از رفتار می انجامند، قانون دیگری در نظریه اسکینر وجود دارد که تنبیه نامیده میشود. تنبیه به دریافت پیامدی نامطلوب از سوی فرد در نتیجه انجام یک رفتار گفته می شود.
*پدیده های خاموشی بازگشت خودبه خودی، تعمیم محرک و تمیز محرک در شرطی شدن کنشگر بسیار شبیه به این پدیده ها در شرطی سازی پاسخگرند علاوه بر اینها، در شرطی سازی کنشگر تعمیم پاسخ و تفکیک پاسخ نیز وجود دارد. در تعمیم پاسخ، افزون بر پاسخ آموخته شده، پاسخ های دیگری نیز به محرک داده میشوند. در تفکیک پاسخ، یادگیرنده می آموزد که در حضور یک محرک معین تنها پاسخ واحدی را که قبلاً آموخته است به آن بدهد.
*رفتار پاسخگر یا رفتاری که به وسیله شرطی سازی کلاسیک ( شرطی سازی پاسخگر) شرطی می شود به وسیله محرک های پیش آیندی محرک های (شرطی و غیر شرطی) کنترل میشود. این محرك ها محرک های پیش آیندی فراخوان نام دارند. رفتار وسیله ای یا رفتار کنشگر به وسیله محرک های پیامدی یا پس آیندی تقویت کننده های مثبت و منفی کنترل میشوند. اما اگر یک رفتار یا پاسخ کنشگر یا وسیله ای برای مدتی در حضور یک محرک خاص تقویت یا خاموش بشود، آن محرک ها به صورت محرک های تمیزی کنترل رفتار را به عهده می گیرند.به این نوع کنترل رفتار کنترل محرکی می گویند.
*نظریه شرطی سازی کنشگر کاربردهای گوناگونی دارد از اصول حاصل از این نظریه یادگیری در آموزش رفتار درمانی و سایر زمینه های اجتماعی استفاده میشود.
چند پرسش و تمرین به منظور خودآزمایی و یادگیری بهتر مطالب فصل
1. در شرطی سازی کلاسیک یا شرطی سازی پاسخگر تقویت عبارت است از:
الف – دادن غذا بلافاصله پس از ترشح بزاق
ب – دادن غذا . چند لحظه بعد از محرک شرطی
پ – به صدا در آوردن زنگ پس از هر پاسخ
ت دادن غذا پیش از محرک اصلی
2. خوشحال شدن ما با دیدن شخصی که به یکی از دوستان ما شبیه است معرف چیست؟
الف – تعمیم محرک در شرطی شدن پاسخگر
ب – تعمیم محرک در شرطی شدن کنشگر
پ – تعمیم پاسخ
ت – شرطی شدن در سطح بالاتر
3.کدام یک از بیانات زیر نظریه انضباط رسمی یا انضباط صوری را نشان میدهد؟
الف – یادگیرنده در انتقال یادگیری های قبلی به یادگیری جدید روش های مشابه بین آنها را مورد استفاده قرار میدهد.
ب – ورزش ذهنی منجر به نیرومند شدن قوای ذهنی میشود و لذا یادگیری را بهبود می بخشد.
پ اگر دو موقعیت یادگیری دارای عناصر مشترکی باشند یادگیری یک موقعیت به یادگیری موقعیت دیگر کمک میکند.
ت – آموزش مطالبی که از یک نظم و هماهنگی برخوردار باشند بیشتر به انتقال یادگیری می انجامد.
5. وقتی که شباهت بین محرک غیر شرطی و محرک شرطی افزایش می یابد،
الف – تعمیم و تمیز کمتر اتفاق می افتد.
ب – تعمیم و تمیز بیشتر اتفاق می افتد.
پ – تعمیم بیشتر اتفاق میافتد اما تمیز دشوارتر میشود.
ت – تمیز بیشتر اتفاق میافتد اما تعمیم دشوارتر میشود.
6. این نوع رفتار به وسیله پیامدهایش کنترل میشود.
رفتار بالا چه نام دارد؟
الف – پاسخگر
ب – بازتابی
پ – کنشگر
ت – شرطی
7.اسکینر با تأکید بر چه چیزی نقش محیط را در کنترل رفتار نشان میدهد؟
الف – محرک های پیش آیندی فراخوان
ب – محرک های پیش آیندی تمیزی
پ – تقویت کننده های مثبت
ت – تقویت کننده های منفی
8. ضرب المثل مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید میترسد را با توجه به اصول شرطی شدن های این فصل توضیح دهید.
9. رفتار ،پاسخگر رفتار کنشگر و رفتار وسیله ای را تعریف کنید، تفاوت بین آنها را توضیح دهید، و علت نامگذاری این رفتارها را به ،پاسخگر ،کنشگر و وسیله ای بیان کنید.
10. کنترل محرکی را تعریف کنید و ضمن ذکر مثال تفاوت بین محرک تمیزی و محرک فراخوان را روشن سازید.
11.موارد استفاده شرطی شدن ها را در آموزش و سایر جنبه های اداره امور انسان به اختصار توضیح دهید.
برای دسترسی کامل به آزمون آنلاین هوش و استعداد معلمی” کلیک “کنید
جهت خرید سوالات تاریخ ادبیات دبیری زبان و ادبیات فارسی ” کلیک “ کنید
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.