استدلال استقرایی هوش و استعداد در آزمون فرهنگیان
استدلال استقرایی
در ابتدا خالی از لطف نیسـت که به معرفی اسـتدلال اسـتنتاجی (قیاسی) پرداخته شود تا تفاوت آن با استدلال استقرایی براي شما روشن شود.
اسـتدلال استنتاجی روش نتیجه‌گیري با استفاده از حقایقی است که درستی آنها را از قبل پذیرفته‌ایم، در واقع با استفاده از احکام و قواعدي که‌قبلاً درسـتی آنها به اثبات رسـیده است حکم جدید را ثابت می‌کنیم. بنابراین نتیجه این نوع استدلال همواره درست است. در استدلال استنتاجی از کل به جزء می‌رسیم.
مثال:
– همه پستانداران، حیوان هستند.
| – اسب پستاندار است. | حیوان پستاندار اسب |
| بنابراین: اسب حیوان است. |
پیش‌فرض نخسـت بیان میکند که همه موجودات قرار گرفته زیر نام و عنوان »پستاندار«، »حیوان« هستند. عبارت دوم بیان میکند که »اسب« هم زیر عنوان »پستاندار« قرار دارد. در نتیجه اسب باید حیوان باشد.
اســتدلال اســتقرایی‌که اصــطلاحاً با عنوان نتیجه‌گیري از جزء به کل نیز از آن یاد می‌شــود، بر پایه تعمیم مشــاهدات یا رخدادهاي یک جزء به کل اســت. این روش نتیجه‌گیري نمی‌تواند به دور از اشــتباه باشــد، زیرا لزوماً کل مجموعه با جزئی از آن همخوان و یکسان نیست. به خاطر داشته باشید که در علم منطق، استدلال استقرایی پذیرفته نیست.
سؤالات استدلال استقرایی عموماً در آزمون به صورت وجود خطایی در استدلال صورت سؤال مطرح می‌شوند.
مثال:
ســؤال :1 یکی از مدرســین دوره متوســطه اعلام میکند که دانش‌آموزان بیش از پیش به درس خود بی‌علاقه شــدهاند، زیرا به مرور تعداد کم‌تر و کم‌تري از آنها تکالیف محوله را انجام می‌دهند.
کدامیک از موارد زیر لغزش در استدلال مدرس فوق را بهتر مشخص میکند؟ (1 دلایلی که دانش‌آموزان براي کم‌کاري خود دارند، در نظر گرفته نشده است.
(2 تعداد زیادي از مردم، علاوه بر دانش‌آموزان، آنقدر که لازم است کار نمی‌کنند.
(3 این مدرس در استدلال خویش، دانش‌آموزان خود را نماینده همه دانش‌آموزان در نظر گرفته است.
(4 این نتیجه‌گیري هیچ راهحل مناسبی را براي مسأله‌اي که مطرح شده پیشنهاد نمی‌کند.
پاسخ: گزینه 3
چنانچه از تعمیم جزء به کل (اسـتدلال اسـتقرایی) اسـتفاده شود، ممکن است اشتباهی صورت گیرد و بنابراین این امر لغزشـی در اسـتدلال فوق اسـت. در این سـؤال مدرس با توجه به وضعیت دانش‌آموزان خود، یک نتیجه‌گیري کلی کرده است که ممکن است صحیح نباشد.
سـؤال :2 ژولیوس سـزار، ســردار بزرگ رومی، منفور همه سـاکنین روم بود. مورخان این دشـمنی را به وســیله مدارك متعددي مربوط به شـــرایط خاص مرگ ســـزار نشـــان دادهاند. این مدارك حاکی از آن اســـت که در پایان، حتی بهترین دوســت او، بروتوس، خواهان به قتل رســاندن او بود. ســیاســتمداران و ســناتورهاي رومی نیز براي قتل او دســت به توطئه‌چینی زدند.
خطاي موجود در استدلال فوق، آن است که نویسنده ………………………. .
(1 به نظر مراجعی فاقد صلاحیت متوسل می‌شود.
(2 گمان بر آن دارد که هر چیز درمورد گروهی صدق کند، درباره بخشی از آن گروه نیز صادق است. (3 از یک ناکامی براي اثبات یک ادعا به عنوان مدرکی جهت انکار آن ادعا استفاده میکند.
(4 از تجزیه و تحلیل یک گروه کوچک که نمایانگر جامعه کل موردنظر نیست، دست به نتیجه‌گیري می‌زند.
پاسخ: گزینه 4
در این سـؤال برداشـت از قسـمتی از کل جامعه را به همه (دوستان و اطرافیان سزار به همه ساکنین روم) تعمیم داده شده است.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.