جایگاه معلم از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع)

دیدگاه امیرالمؤمنین علی (ع) درباره نقش و جایگاه معلمان، دیدگاهی عمیق، انسان‌ساز و راهبردی است. ایشان در سخنان خود، مقام معلم را با واژه‌هایی چون “وارث انبیا”، “رهبر جامعه” و “هدایتگر راه حق” توصیف کرده‌اند. در ادامه، به بررسی دقیق جایگاه معلم از دیدگاه امام علی (ع) از منظر نهج‌البلاغه و سایر منابع معتبر اسلامی می‌پردازیم. در این مقاله به جایگاه معلم از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع) اشاره شده است.

🕌 جایگاه معلم از دیدگاه امام علی (ع)

1. معلم، وارث پیامبران

حضرت علی (ع) در کلامی مشهور می‌فرماید:

“ما أَخْرَجَكَ مِنْ بَيْتِكَ إِلَّا طَلَبُ الْعِلْمِ، فَإِنَّ الْعُلَمَاءَ وَرَثَةُ الْأَنْبِيَاءِ”
(غررالحکم، حدیث 8666)
«آنچه تو را از خانه‌ات بیرون آورده، چیزی جز طلب علم نیست؛ چرا که علما وارثان پیامبران‌اند.»

از این منظر، معلمان و آموزگاران نه‌تنها شغلی عادی ندارند، بلکه حاملان رسالت نبوی در تربیت انسان‌ها و هدایت آن‌ها به‌سوی کمال‌اند.

آیا معلمی شغل است یا حرفه؟

2. نقش معلم در ساختن روح و جان انسان‌ها

امیرالمؤمنین علی (ع) در نامه 31 نهج‌البلاغه که خطاب به فرزندش امام حسن (ع) است، درباره آموزش علم و تربیت اخلاقی می‌فرماید:

“وَ إِنَّمَا قَلْبُ الْحَدَثِ كَالأَرْضِ الْخَالِيَةِ، مَا أُلْقِيَ فِيهَا مِنْ شَيْءٍ قَبِلَتْهُ، فَبَادَرْتُكَ بِالأَدَبِ قَبْلَ أَنْ يَقْسُوَ قَلْبُكَ.”

«دل جوان همانند زمینی بکر و آماده است؛ هر بذری که در آن افکنده شود، می‌پذیرد. از این رو، در تربیت تو شتاب کردم…»

در این بیان، امام (ع) بر اهمیت و فرصت بی‌نظیر آموزش در دوران جوانی و نقش مربی در شکل‌دهی شخصیت انسان تأکید می‌کند.

3. مسئولیت سنگین معلم در قبال جامعه

در نهج‌البلاغه، حضرت علی (ع) بارها به مسئولیت هدایت مردم، امر به معروف، و تعلیم معارف الهی اشاره کرده‌اند. این وظایف همگی در چارچوب شغل معلمی قرار می‌گیرند:

“من نصب نفسه للناس إماماً فليبدأ بتعليم نفسه قبل تعليم غيره”
«کسی که خود را پیشوای مردم قرار می‌دهد، باید پیش از تعلیم دیگران، خود را تعلیم دهد.» (نهج‌البلاغه، حکمت 73)

اینجا معلم به‌عنوان یک الگو معرفی می‌شود که باید در رفتار، دانش و اخلاق، پیشرو و شایسته باشد.

معرفی کتاب «دقایقی با قرآن» حجت‌الاسلام قرائتی

4. تربیت عقل و اندیشه، رسالت اصلی معلم

امام علی (ع) عقل را زیربنای کمال انسان می‌داند و تعلیم عقلانی را مقدمه رشد معنوی معرفی می‌کند. از نگاه ایشان، معلم کسی است که عقل انسان‌ها را بیدار و آن‌ها را از ظلمت جهل نجات می‌دهد:

“ثمرة العقل مداراة الناس”
«ثمره عقل، مدارا و درک صحیح از رفتار با مردم است.» (غررالحکم)

✨ جمع‌بندی

از منظر امیرالمؤمنین علی (ع)، شغل معلمی نه‌تنها یک حرفه، بلکه یک مسئولیت الهی و انسانی است. معلم، رهبر فکری جامعه و ادامه‌دهنده راه انبیاست؛ کسی است که با تربیت عقل، قلب و اخلاق نسل آینده، تمدن‌سازی می‌کند. این نگاه، منزلت معلم را به جایگاهی والا ارتقاء می‌دهد و وظیفه آموزش و پرورش را به یکی از مقدس‌ترین مأموریت‌ها در جامعه اسلامی بدل می‌سازد.

مطالعه بیشتر:

نحوه ثبت فاکتورهای درمانی در سامانه بیمه دانا

شرایط شرکت در آزمون استخدامی آموزش و پرورش 1404

شرایط کامل احراز بومی بودن در آزمون استخدامی آموزش و پرورش 1404