رتبه بندی فرهنگیان بازنشسته در سال 1400
📘بررسی رتبه‌بندی فرهنگیان بازنشسته در سال ۱۴۰۰
رتبه‌بندی معلمان یکی از مهم‌ترین سیاست‌های تحول‌آفرین آموزش‌وپرورش در دهه اخیر به شمار می‌رود. این طرح با هدف بهبود وضعیت معیشتی معلمان، ارتقاء منزلت اجتماعی، و ایجاد نظام انگیزشی علمی، برای فرهنگیان شاغل طراحی شد. با تصویب قانون رتبه‌بندی معلمان در سال ۱۴۰۰، موضوع گسترش شمول آن به فرهنگیان بازنشسته نیز در کانون توجه قرار گرفت. اما آیا این گروه از فرهنگیان نیز مشمول مزایای طرح شدند؟
در این مقاله به‌صورت علمی و با استناد به مصوبات قانونی، وضعیت فرهنگیان بازنشسته در طرح رتبه‌بندی ۱۴۰۰، آثار حقوقی آن، ابهامات اجرایی و پاسخ نهادهای رسمی را بررسی می‌کنیم.
🔷 پیشینه قانونی طرح رتبه‌بندی
اولین زمزمه‌های طرح رتبه‌بندی از سال ۱۳۹۰ آغاز شد، اما متن نهایی آن پس از بیش از یک دهه، در اسفند ۱۴۰۰ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. طبق قانون رتبه‌بندی فرهنگیان، شاغلان رسمی و پیمانی وزارت آموزش‌وپرورش که حداقل دو سال سابقه خدمت آموزشی دارند، باید بر اساس پنج رتبه مشخص، طبقه‌بندی شوند:
- رتبه ۱: آموزشیار معلم
- رتبه ۲: مربی معلم
- رتبه ۳: استادیار معلم
- رتبه ۴: دانشیار معلم
- رتبه ۵: استاد معلم
طرح رتبه‌بندی از مرداد ۱۴۰۰ با آثار مالی معوق از ۳۱ شهریور همان سال برای شاغلان اجرایی شد. اما فرهنگیان بازنشسته در همان سال، وضعیت نامشخصی داشتند.
🔷 وضعیت فرهنگیان بازنشسته در قانون رتبه‌بندی ۱۴۰۰
در متن اصلی قانون رتبه‌بندی، به‌طور مستقیم اشاره‌ای به فرهنگیان بازنشسته نشده است. اما در ماده ۷ قانون چنین آمده:
«فرهنگیانی که در زمان اجرای این قانون شاغل بوده و به افتخار بازنشستگی نائل شوند، در صورتی که دارای رتبه‌بندی باشند، آثار مالی آن در حکم بازنشستگی آنان لحاظ می‌گردد.»
بنابراین، صرفاً معلمانی که در زمان اشتغال (تا شهریور ۱۴۰۱) رتبه دریافت کرده‌اند، حقوق بازنشستگی‌شان متأثر از آن خواهد بود. اما بازنشستگان پیش از اجرای طرح، خارج از شمول قرار دارند.
برای شرکت در دوره مهارتی آموزش مفاهیم اینترنت و فضای دیجیتال زمستان 1403 بر روی لینک کلیک بفرمایید
🔷 سه دسته فرهنگی بازنشسته در سال ۱۴۰۰
| دسته‌بندی | وضعیت در طرح رتبه‌بندی | توضیحات |
|---|---|---|
| بازنشستگان پیش از ۱۳۹۹ | خارج از شمول | مشمول همسان‌سازی هستند، نه رتبه‌بندی |
| بازنشستگان در سال ۱۴۰۰ (قبل از شهریور) | خارج از شمول | رتبه‌ای دریافت نکرده‌اند؛ آثار مالی صفر |
| بازنشستگان از مهر ۱۴۰۰ تا پایان ۱۴۰۱ | مشروط به داشتن رتبه | اگر رتبه دریافت کرده باشند، در محاسبه حقوق بازنشستگی لحاظ شده است |
🔷 پاسخ رسمی دولت و مجلس به درخواست بازنشستگان
در نیمه دوم سال ۱۴۰۰، انجمن‌های صنفی و کانون بازنشستگان فرهنگی، با مکاتبه با کمیسیون آموزش مجلس و دیوان عدالت اداری، خواهان تعمیم طرح رتبه‌بندی به بازنشستگان قبل از ۱۴۰۰ شدند. اما پاسخ نهادهای رسمی به شرح زیر بود:
پاسخ دولت: «اعتبار تخصیص‌یافته برای اجرای طرح رتبه‌بندی صرفاً برای فرهنگیان شاغل در نظر گرفته شده است؛ گسترش آن به بازنشستگان منوط به قانون‌گذاری جدید است.»
پاسخ دیوان محاسبات: «چنانچه فرهنگی در زمان اشتغال رتبه مشخصی داشته باشد، آثار آن در حکم بازنشستگی‌اش محاسبه می‌شود؛ اما بازنشستگان فاقد رتبه، مشمول قانون نخواهند بود.»
🔷 همسان‌سازی حقوق بازنشستگان؛ جایگزین رتبه‌بندی؟
از آنجا که قانونی برای رتبه‌بندی بازنشستگان وجود ندارد، طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان کشوری به‌عنوان جایگزین مطرح شد. در سال ۱۴۰۰، دولت با اجرای فاز دوم همسان‌سازی، تلاش کرد تا شکاف حقوقی میان شاغلان و بازنشستگان را کاهش دهد.
اما باید توجه داشت که:
- همسان‌سازی جایگزین رتبه‌بندی نیست
- بازنشستگان مزایای مربوط به رتبه‌های شغلی را دریافت نکرده‌اند
- افزایش حقوق بازنشستگان تابع ضریب حقوق کشوری و سنوات خدمتی بوده، نه رتبه شغلی
🔷 چرا رتبه‌بندی برای بازنشستگان اهمیت دارد؟
- بازنشستگان در اکثر موارد دارای سوابق آموزشی ممتاز هستند
- سابقه بالای ۲۵ سال با رتبه شغلی بالا تطابق دارد
- محروم‌کردن این گروه از مزایای رتبه‌بندی موجب نارضایتی گسترده شده
- اجرای رتبه‌بندی برای بازنشستگان، می‌تواند انگیزه برای فرهنگیان شاغل ایجاد کند
🔷 نتیجه‌گیری
با وجود تصویب و اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان در سال ۱۴۰۰، فرهنگیان بازنشسته در آن سال تنها در صورت داشتن رتبه قبل از بازنشستگی می‌توانستند آثار مالی آن را در حکم خود مشاهده کنند. بازنشستگان قبل از این تاریخ عملاً از مزایای مستقیم این طرح محروم ماندند، و تنها همسان‌سازی به‌عنوان طرحی جایگزین اجرا شد. این موضوع همچنان از چالش‌های بزرگ نظام پرداخت در آموزش‌وپرورش است.
استخدام پلاس با ارائه خدمات زیر در کنار فرهنگیان بازنشسته قرار دارد:
🔹 مشاوره و بررسی حکم بازنشستگی بر اساس رتبه شغلی
🔹 راهنمایی برای پیگیری افزایش حقوق و ثبت شکایات دیوان عدالت اداری
🔹 اطلاع‌رسانی کامل درباره اصلاحات قانونی مرتبط با بازنشستگان فرهنگی
برای مشاوره و دریافت خدمات با تیم پشتیانی ما در ایتا و یا وبسایت استخدام پلاس در ارتباط باشید.
🔷 سوالات متداول
آیا بازنشستگان فرهنگی در سال ۱۴۰۰ مشمول طرح رتبه‌بندی شدند؟
خیر. فقط معلمانی که تا شهریور ۱۴۰۱ رتبه دریافت کرده بودند، آثار مالی آن را در حکم بازنشستگی‌شان دیدند.
چرا فرهنگیان بازنشسته پیش از ۱۴۰۰ رتبه نگرفتند؟
قانون رتبه‌بندی برای فرهنگیان شاغل تدوین شده بود و شامل بازنشستگان قبل از اجرای آن نمی‌شد.
آیا همسان‌سازی جای رتبه‌بندی را می‌گیرد؟
خیر. همسان‌سازی برای ترمیم حقوق بازنشستگان است، اما مزایای رتبه‌بندی را جبران نمی‌کند.
آیا پیگیری‌های قانونی برای اضافه‌کردن بازنشستگان به طرح رتبه‌بندی وجود دارد؟
بله. کانون‌های بازنشستگان خواستار اصلاح قانون و افزایش اعتبار جهت اجرای رتبه‌بندی برای بازنشستگان هستند.
مطالعه بیشتر
دریافت حکم کارگزینی فرهنگیان بازنشسته
