روشهای تدریس به دانشآموزان بیشفعال

روشهای تدریس به دانشآموزان بیشفعال
تدریس به دانشآموزان بیشفعال یکی از چالشهای مهم در نظام آموزشی است که نیازمند درک عمیق از نیازها و ویژگیهای رفتاری این گروه است. بیشفعالی، که معمولاً با اختلال توجه همراه است، میتواند تمرکز و نظم در کلاس درس را تحت تأثیر قرار دهد. معلمان برای ایجاد محیطی که یادگیری در آن به نحو مؤثری انجام شود، باید از روشهای تدریس متنوع و خلاقانه استفاده کنند. این روشها نه تنها به کاهش رفتارهای مخل کمک میکنند، بلکه فرصتهایی فراهم میکنند تا این دانشآموزان تواناییها و استعدادهای خود را به نمایش بگذارند. درک درست از طبیعت بیشفعالی و پذیرش ویژگیهای منحصربهفرد این دانشآموزان، اولین گام در جهت آموزش موفق و ایجاد تجربهای مثبت برای آنان در محیط یادگیری است. هدف از مقاله حاضر بیان روشهای تدریس به دانشآموزان بیش فعال است که در ادامه به شرح پرداخته شده است.
برای مواجهه با چالشهای مرتبط با تدریس به دانشآموزان بیشفعال و کمک به موفقیت آنها، معلمان میتوانند از راهکارهای زیر بهره ببرند.
راهکارهای تدریس به دانشآموزان بیشفعال
شناخت عمیق مشکلات و توانمندیها
پیش از هر چیز، معلم باید با جنبههای مختلف رفتاری و تحصیلی دانشآموز بیشفعال آشنا شود. ایجاد فضایی سرشار از اعتماد، انگیزه و مشارکت در کلاس برای این دانشآموزان میتواند بستری مناسب برای یادگیری فراهم کند.
برقراری ارتباط منظم با والدین
والدین بهترین منبع اطلاعات درباره نقاط قوت، ضعف، علاقهمندیها و اهداف کودک هستند. با شناخت نیازهای عاطفی و روانی دانشآموز، میتوان راهکارهای مؤثرتری برای حمایت از وی طراحی کرد.
زمان اختصاصی برای گفتوگو
صحبت انفرادی با دانشآموز بیشفعال در محیطی آرام و با احترام به احساسات او، میتواند تأثیر مثبتی بر رفتار و نگرش او داشته باشد. تشویق وی به بیان موفقیتها و علاقهمندیها نیز به تقویت اعتمادبهنفس او کمک میکند.
ایجاد سیگنالهای غیرکلامی
با مشورت با دانشآموز، میتوان نشانههای سادهای طراحی کرد تا بدون جلب توجه دیگران، یادآوری لازم درباره حواسپرتی یا تکالیف ناتمام به او داده شود. این روش میتواند شامل حرکاتی مانند لمس گوش یا خیرهشدن کوتاه باشد.
توضیح قوانین به شکلی شفاف
برای کاهش رفتارهای ناهنجار، ضروری است که قوانین کلاس و پیامدهای رفتارهای نامناسب بهوضوح برای وی تشریح شود.
تشویق با ابزارهای خلاقانه
با استفاده از برچسب، ستاره یا جوایز کوچک، رفتارهای مثبت دانشآموز را تقویت کنید. این تشویقها باید همراه با توضیح دلایل رضایت معلم انجام شوند.
پرهیز از انتقاد در جمع
هیچگاه دانشآموز بیشفعال را در مقابل دیگران مورد سرزنش قرار ندهید. به جای آن، به صورت خصوصی درباره مشکلات صحبت کنید
تقسیمبندی تکالیف
تکالیف را به بخشهای کوچکتر تقسیم کنید و بین آنها زمان کوتاهی برای استراحت به وی بدهید تا تمرکز و انگیزهاش حفظ شود
به دانشآموز اجازه دهید تواناییهایش را در کلاس به نمایش بگذارد، اما همزمان یادآوری شود که این فرصت برای همه بهطور مساوی فراهم است.
استفاده از محرکهای محیطی
پخش موسیقی آرامشبخش یا صداهای طبیعت میتواند در هنگام انجام تکالیف به دانشآموز کمک کند تا تمرکز بیشتری داشته باشد.
فعالیتهای تخلیه انرژی
بعد از هر فعالیت آموزشی، به دانشآموزان فرصت دهید تا با حرکات کششی یا دویدن در جای خود، انرژی خود را تخلیه کنند.
وظایف حرکتی کلاس
از دانشآموز بخواهید کارهایی مانند توزیع برگهها یا مرتب کردن وسایل را انجام دهد تا از طریق فعالیت بدنی انرژیاش مدیریت شود.
محیط مناسب برای نشستن
نشاندن دانشآموز در مکانی نزدیک معلم و با کمترین عوامل حواسپرتی میتواند کمککننده باشد. در صورت امکان، نیمکت بزرگتری برای وی در نظر بگیرید تا احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
ترویج ارتباطات اجتماعی
دانشآموز بیشفعال را تشویق کنید تا با همکلاسیهایش رابطه برقرار کند. حمایت معلم در این زمینه میتواند به کاهش تنهایی وی کمک کند.
ایجاد استقلال عمل
گاهی اجازه دهید دانشآموز وسایل مورد علاقه خود، مانند اسباببازی یا کلاه، را با رعایت قوانین مشخص، به کلاس بیاورد تا احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
مدیریت رفتار در شرایط اضطراری
در مواقعی که با چالش رفتاری روبهرو میشوید، آرامش خود را حفظ کنید و از نشاندادن ضعف یا استفاده از لحن تند بپرهیزید. بهتر است از یک مشاور کمک بگیرید.
توجه به بلوغ عاطفی
با توجه به اینکه این دانشآموزان اغلب در بلوغ عاطفی از همسالان خود عقبتر هستند، معلم باید از روشهای گروهی برای تقویت ارتباطات اجتماعی و کاهش انزوا بهره ببرد.
تقسیم تدریجی وظایف درسی
دستورالعملها را بهصورت تدریجی ارائه دهید و برای اطمینان بیشتر، آنها را در دفتر یادداشت دانشآموز بنویسید.
واگذاری مسئولیتها
وظایف مختلفی را به دانشآموز بیشفعال واگذار کنید و بعد از انجام آنها از وی قدردانی کنید. این کار حس مسئولیتپذیری وی را تقویت میکند.
استفاده از زبان مثبت
بهجای استفاده از جملات منفی، با لحنی ملایم و مثبت درخواستهای خود را مطرح کنید تا واکنش بهتری دریافت کنید.
این راهکارها، در کنار صبر و انعطافپذیری معلمان، میتواند بستر مناسبی برای یادگیری و رشد این دانشآموزان فراهم کند.
نتیجهگیری
روشهای تدریس به دانشآموزان بیشفعال باید به گونهای طراحی شوند که نیازهای منحصربهفرد آنها را پوشش دهند و از ظرفیتهای بالقوهشان استفاده کنند. این روشها باید بر پایهی صبر، درک، و انعطافپذیری معلم شکل گیرد و فضای آموزشی را به محیطی امن، محرک و حمایتکننده برای یادگیری تبدیل کنند.
با بهرهگیری از تکنیکهایی مثل تنظیم وظایف به بخشهای کوچکتر، تشویق رفتارهای مثبت، استفاده از ابزارهای خلاقانه برای تمرکز، و برقراری ارتباطی صمیمی اما ساختارمند با دانشآموز و والدین، میتوان هم بر چالشهای رفتاری غلبه کرد و هم از نقاط قوت دانشآموز بهره برد.
علاوهبر این، ایجاد فرصتهای ارتباط اجتماعی و همکاری در کلاس، در کنار طراحی فعالیتهای حرکتی و خلاقانه، میتواند به این دانشآموزان کمک کند تا ضمن کنترل انرژی خود، مهارتهای لازم برای ارتباط مؤثر و پذیرش اجتماعی را کسب کنند. در نهایت، موفقیت در آموزش این دانشآموزان به میزان تعامل معلم، والدین و مشاوران بستگی دارد و میتواند راهی برای افزایش اعتمادبهنفس و موفقیتهای تحصیلی و فردی آنها باشد.