مقدمه ای از کتاب اسلام و تعلیم و تربیت آیت الله ابراهیم امینی
مقدمه
مهمترین هدف رسالت پیامبران، به ویژه پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله تعلیم و تربیت انسانها بوده است. در قرآن کریم مىفرماید: همانا که خدا بر مؤمنان منّت نهاد که رسولى از خودشان را فرستاد تا آیات خدا را برایشان بخواند و نفوس آنان را از آلودگىها پاک سازد و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد. «1» یکى از مهمترین ویژگىهاى انسان، تربیت پذیرى است که از آغاز پیدایش شروع شده و در طول تاریخ ادامه داشته و خواهد داشت. تعلیم و تربیت یک نشو و نماى مداوم انسانى است که نسل بزرگتر حاصل آموخته ها و تجربه هاى خود و گذشتگان را به نسل کوچکتر منتقل مىسازد. ترقى و تکامل و تمدن انسانها در ابعاد مختلف، معلول همین تعلیم و تربیت عمومى است.
تعلیم و تربیت تا سالیان دراز یک حرفه نبود و مسئولان خاصى نداشت، بلکه پدران و مادران و بزرگان قبیله این وظیفه مهم را انجام مىدادند. با ازدیاد نسل انسانى و توسعه علوم و فنون مسئله تعلیم و تربیت پیچیدهتر و دشوارتر شد، به گونه اى که مشکلات آن، بدون برنامهریزى و کار دقیق کارشناسى امکان نداشت.
پیرو آن، گروهى از دانشمندان بر آن شدند تا اوقات خود را در مسائل و مشکلات تعلیم و تربیت صرف کنند و به تحقیق و پژوهش بپردازند. و نتیجههاى تحقیقات خود را به صورت شفاهى یا تألیف کتاب در اختیار اولیا و مربیان قرار دهند. کارشناسانى به وجود آمدند و هزاران کتاب نوشته شد و تعلیم و تربیت به صورت یک دانش و حرفه درآمد.
طبعاً در میان دانشمندان این فن، در موضوعات و شیوههاى تربیتى، اختلاف نظرهایى پیدا شد و مکتبهاى مختلف تربیتى به وجود آمد. ما در این فرصت کوتاه نمىتوانیم به نقد و بررسى آن مکتبها بپردازیم، اما به صورت کوتاه عرض مىکنم که همه این مکتبها در این جهت اشتراک دارند که جنبه مهم انسانیت را نادیده گرفته و او را جز حیوانى تکامل یافته نمىدانند که با مرگ نابود خواهد شد. در آفرینش او هدفى جز لذت جویى و ادامه زندگى دنیوى چیزى وجود ندارد. با چنین دیدگاهى، براى تعلیم و تربیت او برنامه ریزى مىکنند.