آشنایی با دوره مهارت‌آموزی اسکرچ جونیور برای فرهنگیان
در دنیای امروز که فناوری و برنامه‌نویسی بخش جدایی‌ناپذیری از فرآیند یاددهی–یادگیری شده، ScratchJr به‌عنوان زبان برنامه‌نویسی بصری ساده و جذاب برای کودکان ۵ تا ۷ سال طراحی شده است. دوره مهارت‌آموزی اسکرچ جونیور ویژه فرهنگیان، با هدف توانمندسازی معلمان و مربیان در استفاده اثربخش از این پلتفرم، مهارت‌های لازم برای طراحی فعالیت‌های کدنویسی خلاقانه در کلاس‌های ابتدایی را در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌دهد. در این مقاله سعی بر آن است تا به بررسی آشنایی با دوره مهارت‌آموزی اسکرچ جونیور برای فرهنگیان پرداخته شود.
1. ضرورت آموزش ScratchJr در مدارس ابتدایی
توسعه تفکر محاسباتی: آموختن اصول الگوریتمی و حل مسئله از طریق ساخت انیمیشن و داستان.
پرورش خلاقیت و نوآوری: امکان طراحی شخصیت و سناریوهای دلخواه توسط کودکان.
افزایش انگیزه یادگیری: محیط تعاملی و بازی‌محور، جذابیت کلاس را بالا می‌برد.
هماهنگی با برنامه درسی رسمی: ScratchJr می‌تواند فعالیت‌های درسی در دروس ریاضی، علوم، هنر و فارسی را تقویت کند.
2. معرفی دوره مهارت‌آموزی اسکرچ جونیور
دوره مهارت‌آموزی «استفاده از ScratchJr در کلاس ابتدایی» ویژه فرهنگیان، در قالب ۴۰ ساعت آموزش نظری و عملی طراحی شده است. این دوره معمولاً به صورت ترکیبی (حضوری + آنلاین) یا تماماً آنلاین برگزار می‌شود و شامل:
- آشنایی با محیط کاربری ScratchJr
- آموزش ساخت اسپرایت (شخصیت) و پس‌زمینه
- مبانی برنامه‌نویسی بلاکی
- طراحی فعالیت‌های خلاقانه متناسب با محتوای درسی
- ارزیابی یادگیری و مستندسازی پروژه‌ها
3. اهداف و نتایج یادگیری دوره
آشنایی کامل با محیط ScratchJr: شناخت منوها، بلوک‌ها، ابزار و تنظیمات پایه.
درک مفاهیم برنامه‌نویسی بلاکی: ترتیب دستورات، حلقه‌ها، شرط‌ها و رویدادها.
توانایی طراحی پروژه آموزشی: ساخت داستان کوتاه، انیمیشن ساده و بازی‌های آموزشی.
کاربرد در کلاس‌های درسی: ادغام فعالیت‌های ScratchJr در درس‌های ریاضی، علوم، فارسی و هنر.
ارزیابی و بازخورد: طراحی چک‌لیست و معیار برای سنجش خلاقیت و مهارت‌های محاسباتی دانش‌آموزان.
دوره مهارتی آموزش اسکرچ جونیور پیشرفته پاییز 1403
4. شیوه اجرای کارگاه‌ها و پروژه‌های عملی
کارگاه حضوری: هر جلسه ۳ ساعته، با تقسیم‌بندی گروه‌های ۴ نفره برای تعامل بیش‌تر.
جلسات آنلاین: پشتیبانی زنده اساتید از طریق وبینار و اتاق گفت‌وگوی اختصاصی.
تمرین‌های هفتگی: ارائه تمرین کوچک (۵–۱۰ دقیقه‌ای) در هر جلسه برای تداوم یادگیری.
پروژه نهایی: طراحی یک فعالیت درسی کامل برای اجرا با دانش‌آموزان و مستندسازی فرآیند.
5. مزایا و کاربردهای آشنایی با دوره مهارت‌آموزی اسکرچ جونیور برای فرهنگیان
توانمندسازی معلمان: افزایش اعتماد به نفس در بهره‌گیری از فناوری در کلاس.
ارتقاء مشارکت دانش‌آموزی: کار تیمی و نمایش آثار خلاقانه در کلاس.
انعطاف‌پذیری محتوایی: امکان ساخت هر نوع محتوای آموزشی از داستان تا آزمایش علمی.
سهولت یادگیری: محیط بصری و بدون نیاز به تایپ متنی، مناسب برای کودکان کم‌سن.
پیش‌نیاز برنامه‌نویسی پیشرفته: شروع مناسب برای ورود به Scratch (پیشرفته‌تر) و سایر زبان‌ها در دوره‌های بعد.
6. پیش‌نیازها و تجهیزات مورد نیاز
تبلت یا رایانه لوحی با سیستم‌عامل iOS 10+ یا Android 4.2+
نصب اپلیکیشن ScratchJr از App Store یا Google Play
اتصال به اینترنت پایدار برای دانلود منابع و به‌روزرسانی
هدایت‌نامه برنامه درسی سالانه برای تطبیق پروژه‌ها با اهداف درسی
ایجاد حساب کاربری ScratchJr (اختیاری، برای ذخیره آنلاین پروژه‌ها)
7. مراحل ثبت‌نام و شرایط اخذ گواهینامه
مراجعه به سامانه ضمن‌خدمت (LTMS): ورود با کد فرهنگی و رمز.
انتخاب دوره «مهارت‌آموزی ScratchJr» از بخش برون‌سازمانی یا آنلاین.
بارگذاری مدارک لازم: کارت شناسایی، حکم کارگزینی، مدرک تحصیلی.
پرداخت شهریه دوره: با درگاه امن بانکی و استفاده از تخفیف فرهنگیان.
شرکت در جلسات و تکمیل تمرین‌ها: حضور حداقل ۸۰٪؛ ارائه پروژه نهایی.
کسب نمره قبولی در آزمون عملی: دریافت گواهینامه رسمی از اداره کل آموزش‌وپرورش استان.
8.جمع‌بندی و توصیه‌های نهایی
دوره مهارت‌آموزی ScratchJr برای فرهنگیان، پلی میان دنیای بازی و آموزش است. با شرکت در این دوره، معلمان توانمند می‌شوند تا تفکر محاسباتی و خلاقیت دیجیتال را در دانش‌آموزان ابتدایی تقویت کنند. اجرای پروژه‌های عملی، ارزیابی مستمر و مستندسازی تجربه‌ها، راه را برای یادگیری عمیق و استفاده عملی از ScratchJr هموار می‌سازد. توصیه می‌شود جهت تطبیق با برنامه درسی و افزایش مشارکت، از تم‌های حسّاسی مانند حفظ محیط زیست، تاریخ محلی یا داستان‌های بومی در طراحی پروژه‌ها بهره بگیرید.
