عوامل مؤثر بر تدریس،فصل دوم فنون تدریس از سری منابع آزمون آموزگاری ۱۴۰۲
عوامل مؤثر بر تدریس
تدریس به عنوان نقطه آغاز فعالیت در جهت اجرای برنامه درسی و مبادله داد و ستد اندیشه معلم و دانش آموزان در بررسی حقایق علمی موقعیتی است بسیار حساس که می تواند سبب تحقق یا عدم تحقق اهداف آموزشی .شود تصمیم معلم و فضای کنش متقابل معلم و دانش آموزان از عواملی هستند که تأثیر عمیقی در نتایج فعالیت های آموزشی دارند. اما فرایند تدریس تنها تحت تأثیر تصمیم های معلم نیست، بلکه عوامل متعددی از جمله تصمیم های سیاسی اداری نیز میتوانند این فرایند را محدود سازند و در نتایج آن تأثیر بگذارند.
گروه های هادی
این گروه ها دانش آموزانی هستند که برنامه درسی و روش های تدریس برای آنها تنظیم و طراحی شده است. به اعتقاد ،لاندگرن معلم نمی تواند بدون توجه به ویژگی های دانش آموزان اقدام به طراحی و اجرای برنامه درسی کند، زیرا فکر و خصوصیات اخلاقی و رفتارهای اجتماعی دانش آموزان تابع اراده معلم نیست؛ البته چنین نیست که دانش آموزان هر چه خواستند انجام دهند بلکه به این معناست که معلم در فرایند تدریس باید به علاقه توانایی تجربه های علمی و ساخت شناختی دانش آموزان توجه کند. معلم باید توجه داشته باشد که سیر تکوینی مراحل رشد از لحاظ جسمی و عقلی ثابت نیست بنابراین او میتواند به مدد روش های سالم، بازده کار دانش آموزان را افزایش دهد و حتی رشد معنوی آنان رابی آنکه به استحکام آن لطمه ای بزند تسریع کند پیاژه (۱۳۶۷، ۱۷۸-۱۹۲).موقعیت اجتماعی دانش آموزان از عوامل دیگری است که در تدریس معلم مؤثر است. دانش آموزان در فرایند اجتماعی شدن نیازمند الگوی سالم اند تا بتوانند ساخت مطلوب «شدن» را در خود بیافرینند. والدین و معلمان، نخستین الگوهای مؤثر در شکل گیری شخصیت دانش آموزان هستند که البته این وضع چندان هم بی خطر نیست؛ مثلاً وجهه ای که معلم در نظر دانش آموزان دارد سبب میشود که آنها اظهارات وی را بدون تأمل بپذیرند. این پذیرش محض آنها را از تفکر و گفت و شنودکه موجد عقل است باز می دارد و ایمان مبتنی بر اقتدار دیگران راجانشین اعتقاد فردی دانش آموز میسازد تعامل و مبادله اندیشه دانش آموزان با یکدیگر نیز در فرایند تدریس اهمیت دارد و سبب میشود دانش آموزانی با ذهنهای نقاد و تفکر منطقی پرورش یابند.در زمینه اصول اخلاقی نیز همین امر صادق ،است به این معنا که کودک بد و خوب را صرفاً آن چیزی تلقی میکند که با اصول بزرگسالان همسویی داشته باشد. این اخلاق یعنی اخلاق اتکالی یا اطاعت از دیگران موجد انواع کج رفتاری هاست. این نوع اخلاق قادر نیست دانش آموز را به سوی استقلال وجدان ،فردی یعنی اخلاق مبتنی بر خیردر مقابل اخلاق مبتنی بر تکلیف سوق دهد و در نتیجه وی از درک ارزش های اساسی جامعه ناتوان خواهد شد پیاژه (۱۳۶۷، ۱۹۸ و ۱۹۹) شناخت این مسائل معلم را در تصمیم گیری و اتخاذ روش مناسب در فعالیتهای آموزشی کمک می کند.
عوامل چهارچوب
از دیدگاه لاندگرن سه دسته سازه وابسته به هم وجود دارد که بر یکدیگر تأثیر متقابل می گذارند در اولین دسته از سازه ها که معطوف به اهداف عینی تدریس و محصول نگرش روان شناسان رفتارگرا میباشند محیط یادگیری ساخت بسته و غیر منعطفی دارد و به نوعی فشارهایی را بر فرایند تدریس وارد میسازد براساس چنین تفکری معلم موظف است قبل از اجرای برنامه درسی نتایج رخدادهای آموزشی را به صورت هدف ها و فعالیت های صریح و رفتاری تعیین و تنظیم کند. در فرایند تدریس نیز باید از تقویت کننده های مختلف استفاده کند تا دانش آموزان قابلیت های مورد نظر را بیاموزند. در این رویکرد تغییر رفتار دانش آموزان در ارتباط با کنترل محیطی معنا می یابد؛ معلم باید با دستکاری محیط و استفاده از تقویت کننده های مختلف به رفتار دانش آموزان شکل دهد.
ماهیت فرایند تدریس
ماهیت فرایند تدریس شامل سه عنصر محتوا فعالیت و منابع و امکانات است. محتوا اصول و مفاهیمی است که در قالب یک برنامه درسی ارائه میشود. دانش آموزان با مطالعه، تحلیل و تمرین محتوا هدفهای آموزشی را محقق می سازند. محتوای هر درسی ساختار ویژه خود را دارد که تا حدی نوع فعالیت و شیوه های تدریس معلم را مشخص می.کند اصولاً محتوای برنامه های آموزشی بر اهداف تعیین شده مبتنی اند. اگر اهداف تعیین شده بر اصالت مواد درسی و انتقال حقایق علمی مبتنی باشد باید محتوای ثابتی در سراسر کشور تدریس شود. در چنین حالتی معلمان آزادی عمل و ابتکار چندانی در انتخاب و سازماندهی محتوا نخواهند داشت. آنها باید بدون توجه به تفاوت های فردی محتوای یکسانی را با روشی ثابت به همه دانش آموزان ارائه دهند و با توسل به شیوه های درست یا نادرست سعی کنند که اهداف تعیین شده را تحقق بخشند. چنین محتوایی برای دانش آموزان خسته کننده خواهد بود، و آنان را از محیط مدرسه و کلاس درس رویگردان خواهد کرد.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.