فنون ایجادانگیزش،فصل نهم روانشناسی تربیتی،منبع آزمون آموزگاری ۱۴۰۲
فنون ایجاد انگیزش در یادگیرندگان:
با توجه به آنچه تاکنون در این کتاب گفته شد بهترین راه ایجاد انگیزش در یادگیرندگان نسبت به یادگیری بهبود شرایط یادگیری و افزایش سطح کیفیت روش های آموزشی است. از این طریق یادگیرندگان در یادگیری به موفقیت بیشتر میرسند و این کسب موفقیت علاقه و انگیزش آنها را نسبت به یادگیری مطالب تازه افزایش میدهد در زیر روش ها و فنون دیگری را معرفی میکنیم که استفاده از آنها معلم را در بالا بردن سطح انگیزش یادگیرندگان یاری میدهد. در تدوین این قسمت از همه نظریه های انگیزشی و یافته های پژوهشی مربوط به یادگیری و انگیزش استفاده شده است.
1. هدف های آموزشی خود را در آغاز درس به یادگیرندگان بگویید و از آنها بخواهید تا برای خود نیز هدف های یادگیری انتخاب کنند.
ترغیب و هدایت یادگیری دانش آموزان و دانشجویان مستلزم بیان صریح هدف های آموزشی و نوع رفتارها یا مهارت هایی است که قرار است آنها بیاموزند پژوهش های انجام شده نشان داده اند یادگیرندگانی که از هدف های درس و آموزش مطلع نمیشوند به خوبی یادگیرندگانی که معلم پیش از آغاز درس دقیقاً به آنها میگوید که چه انتظاراتی از آنها دارد در پیشرفت درسی موفق نمی شوند. علاوه بر این معلمان باید در ضمن دادن هدف های آموزشی به یادگیرندگان در آنها نسبت به نتایج یادگیری انتظارات مثبتی ایجاد کنند. ندادن اطلاعات ضروری به یادگیرندگان درباره نتایج فعالیت های یادگیری شان یا ایجاد انتظارات منفی در آنان درباره کاری که باید انجام دهند منجر به انگیزه یادگیری سطح پایین در آنها خواهد شد.
لازم است معلم علاوه بر هدف های آموزشی ،خودش از یادگیرندگان بخواهد تا آنان نیز برای خود هدف های یادگیری برگزینند. بنا به گفته ، داشتن هدف از سوی یادگیرنده موجب بالا رفتن سطح انگیزش او میشود به طور کلی هدف های یادگیرندگان زمانی بیشترین تأثیر را بر انگیزش آنان دارد که دقیق و قابل دستیابی باشند و باور کنند که رسیدن به هدف ها برایشان مهم است.
2.در شرایط مقتضی از تشویق های کلامی استفاده کنید.
در بسیاری مواقع تقویت ملموس به اندازه تشویق های کلامی معلم مؤثر نیست. استفاده از اظهاراتی چون خوب عالی و آفرین پس از عملکرد درست دانش آموز از تدابیر مؤثر انگیزشی است تشویق دانش آموز ساده ترین و طبیعی ترین وسیله ای است که در اختیار معلمان قرار دارد.
مؤثرترین تشویق آن است که به رفتار و عملکرد درست دانش آموز وابسته باشد. ضمناً معلم نباید بیشتر از اندازه لازم دانش آموزان را مورد ستایش و تشویق قرار دهد. تشویق بیش از حد اثرش را از دست میدهد و از خاصیت تقویت کنندگی آن می کاهد
علاوه بر اظهارات شفاهی تشویق های کتبی در ورقه امتحانی و دفترچه تکلیف دانش آموزان بر یادگیری آنان اثر مثبت دارد. پژوهش هایی که پیج در این باره انجام داده او را متقاعد کرده اند که وقتی معلم به خود زحمت میدهد و در دفترچه تکلیف دانش آموزان اظهارات تشویق آمیزی می نویسد این اظهارات برکوشش ،دقت ،نگرش یا هر آنچه سبب افزایش یادگیری دانش آموزان می شود تأثیر چشمگیری برجای میگذارد. این تأثیر از توانایی دانش آموز برای یادگیری مستقل است.
3.از آزمونها و نمرات به عنوان وسیله ای برای ایجاد انگیزش در یادگیرندگان استفاده کنید.
از آنجا که نتایج آزمون ها به صورت نمره هایی که به یادگیرندگان داده میشوند با پاداش های مختلف، چون تأیید معلم و والدین ارتقاء به کلاس بالاتر دریافت گواهینامه، ورود به دانشگاه، کسب مشاغل مورد علاقه و مواردی نظایر اینها وابسته اند نمره های معلمان دارای ارزش انگیزشی زیادی هستند. بنابراین معلم میتواند با اجرای مکرر آزمون ها سطح انگیزشی یادگیرندگان را بالا ببرد. با این حال نکته ای که باید در رابطه با آزمون ها و امتحانات مختلف در نظر بگیرید این است که از آنها به عنوان وسیله ای برای دادن بازخورد به دانش آموزان در رابطه با نحوه عملکرد و میزان یادگیری شان استفاده کنید نه به عنوان وسیله ای جهت ارعاب و تنبیه آنان.
4. از خاصیت برانگیزانندگی موضوعهای مختلف استفاده کنید و آموزش خود را با تجارب و موارد جالب همراه سازید.
محرک های تازه تعجب برانگیز و پر معنی سطح برانگیختگی را افزایش میدهند و سبب تحریک کنجکاوی یادگیرنده میشوند معلم میتواند با ارائه مسائل و مطالبی که از این ویژگیها برخوردارند در یادگیرندگان ایجاد انگیزش نمایند.
5. مطالب آموزشی را از ساده به دشوار ارائه دهید.
ارائه مطالب درسی به صورت متوالی از ساده به دشوار موجب میشود که یادگیرندگان ابتدا در یادگیری مطالب ساده به اندازۀ کافی موفقیت به دست آورند این کسب موفقیت اولیه انگیزش یادگیرنده را برای یادگیری های بیشتر افزایش میدهد و بر آمادگی او می افزاید. علاوه بر این کسب پیشرفت غالباً به دریافت پاداش و تأیید از سوی معلم و والدین منجر می شود، که این خود یکی از عوامل مهم انگیزشی به شمار میآید ،بنابراین معلم باید سعی کند تا در تمام مراحل آموزشی برای همه یادگیرندگان فرصت کسب موفقیت فراهم آورد.
6. از ایجاد رقابت و هم چشمی در میان دانش آموزان جلوگیری کنید.
معلم باید از ایجاد رقابت بین دانش آموزان که به کسب موفقیت در معدودی از آنها و شکست اکثریت آنها می انجامد جلوگیری به عمل آورد معلم به این منظور میتواند از تدابیر مختلفی استفاده کند. به عنوان مثال برای جلوگیری از ایجاد رقابت میان دانش آموزان در بحث های کلاسی معلم میتواند در جریان بحث پس از گفتن نام دانش آموزی ،معین به طرح سؤال بپردازد، نه اینکه ابتدا سؤال را طرح کند و بعد از کلاس بخواهد تا هر که میتواند به طور داوطلبانه به سؤال او جواب دهد بردن نام دانش آموز پیش از طرح سؤال موجب خواهد شد که معلم مشارکت همه دانش آموزان را در فعالیت های آموزشی جلب نماید و همۀ آنان تقویت دریافت کنند. اما اگر معلم ابتدا سؤالی را طرح کند و بعد از دانش آموزان بخواهد تا هر که میتواند به آن جواب دهد، تعداد کمی از دانش آموزان مستعد و قوی کلاس به سؤال های معلم پاسخ خواهند داد و تنها آنها مورد تأیید و تقویت قرار خواهند گرفت.
7.هنگام آموزش مطالب تازه از مثالهای آشنا و هنگام کاربرد مطالب آموخته شده از موقعیتهای تازه استفاده کنید.
وقتی که می خواهید مطلب تازه ای را به دانش آموزان بیاموزید آن را با استفاده از مثال ها و موارد ملموس و آشنا برای یادگیرندگان توضیح دهید. این اقدام به جریان یادگیری سرعت می بخشد و سطح علاقه مندی دانش آموزان را افزایش میدهد اما هنگامی که میخواهید کاربرد مطالب آموخته شده را نشان دهید، آنها را در موقعیتهای تازه و بدیع به کار برید استفاده از موقعیتهای تازه از یکنواختی مطلب و حالت کسل کنندگی آن میکاهد و به علاقه یادگیرنده در استفاده از آنچه آموخته است می افزاید.
8. علاوه بر توضیح و تشریح مطالب به طور ،کلامی تا آنجا که ممکن است از روشهای دیگر آموزشی نیز استفاده کنید و دانش آموزان را به مشارکت در یادگیری تشویق نمایید.
بحث گروهی، بازی های آموزشی ،گزارش انفرادی و گروهی به وسیله دانش آموزان گزارش مطالب دروسی مانند تاریخ به صورت نمایش زنده و هر تدبیر دیگری که دانش آموزان را در فعالیت یادگیری شرکت دهد به مقدار زیاد انگیزه آنها را بالا میبرد. کسل کننده ترین روش آموزشی آن است که معلم تمام وقت کلاس را به خود اختصاص دهد و فرصت هیچ گونه فعالیت و اظهار نظری را به یادگیرندگان ندهد. پژوهش های متعدد نشان دادهاند که یکی از بهترین راههای ایجاد انگیزه در یادگیرندگان شرکت دادن آنها در فعالیت های کلاسی است.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.