تعریف راهبرد یادگیری، فصل یازدهم روانشناسی تربیتی ، منبع آزمون آموزگاری ۱۴۰۲
تعریف راهبرد یادگیری و مطالعه:
منظور از راهبرد استراتژی یک برنامه یا نقشه کلی است که از مجموعه ای عملیات تشکیل می یابد و برای رسیدن به یک هدف معین طراحی و اجرا می شود اصطلاح وابسته به راهبرد تاکتیک است تاکتیک به یک تدبیر یا فن ویژه گفته میشود که در خدمت راهبرد قرار می گیرد. استومن و بايلر راهبرد را به عنوان یک نقشه برای دستیابی به یک هدف دراز مدت و تاکتیک را به صورت یک فن ویژه برای رسیدن به یک هدف کوتاه مدت تعریف کرده اند. به عنوان مثال چنان که در توضیحات بعدی این فصل خواهیم دید، بسط و گسترش دادن موضوع هایی که میخواهیم یاد بگیریم یک راهبرد یا استراتژی یادگیری است، ولی تصویرسازی ذهنی، قیاس گری و تحلیل و تفسیر تاکتیک هایی هستند که به منظور بسط معنایی به کار میروند. عموماً راهبردهای یادگیری و مطالعه را با دو اصطلاح راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی معرفی میکنند. از آنجا که شناخت و فراشناخت هم شامل ،یادگیری هم یادآوری و هم تفکر است، راهبردهای شناختی و فراشناختی روش های یادگیری و تفکر نیز هستند. ما در این فصل راهبردهای شناختی و فراشناختی مهم را به عنوان راهبردها یا استراتژی های یادگیری و مطالعه توضیح میدهیم اما پیش از بحث دربارۀ راهبردهای شناختی و فراشناختی لازم است شناخت و فرا شناخت را توضیح دهیم.
شناخت:
به طور ساده، شناخت را میتوان به عنوان فرایندها یا جریان هایی که به کمک آنها یادگیری یادآوری و تفکر صورت می پذیرد تعریف کرد به طور دقیق تر شناخت به فرایندهای درونی ذهنی و راه هایی که ما به وسیله آنها اطلاعات را مورد توجه قرار میدهیم آنها را درک میکنیم و به رمز در می آوریم و در حافظه ذخیره میسازیم و هر وقت نیاز داشته باشیم آنها را از حافظه فرامیخوانیم و مورد استفاده قرار میدهیم .
فراشناخت:
به طور ساده فراشناخت به شناخت یا دانستن درباره دانستن گفته میشود. به طور دقیق تر، فراشناخت عبارت است از دانش فرد درباره چگونگی یادگیری خودش.
دانش فراشناختی شامل سه نوع دانش است (۱) دانش مربوط به خود یادگیرنده، مانند آگاهی از رجحانها علاقه ها، عادتهای مطالعه ،هدفها و نقاط قوت و ضعف خودش؛ (۲) دانش مربوط به تکلیف یا موضوع ،یادگیری از قبیل اطلاعات مربوط به سطح دشواری موضوع یادگیری و مقدار کوشش مورد نیاز برای یادگیری آن و (۳) دانش مربوط به راهبردهای یادگیری و چگونگی استفاده درست از آنها.
سانتروک بین دانش فراشناختی و فعالیت فراشناختی تمیز قائل شده است. منظور او از دانش فراشناختی همان دانش های سه گانه مربوط به خود یادگیرنده تکلیف یادگیری و راهبردهای یادگیری است. فعالیت ،فراشناختی از نظر ،سانتروک زمانی به وقوع می پیوندد که یادگیرنده به طور آگاهانه راهبردهای یادگیری خود را در ضمن حل مسئله و تفکر هدفمند تحت نظارت و هدایت قرار میدهد .
مهم ترین امتیاز دانش فراشناختی این است که یادگیرنده را قادر میسازد تا لحظه به لحظه از فعالیت یادگیری خود و چگونگی پیشرفت کارش آگاه باشد و هم نقاط قوت و هم نقاط ضعف خودش را تشخیص دهد. هولت در این باره گفته است:
ممکن است دانش آموز خوب کسی باشد که میگوید من نفهمیدم زیرا او دائماً بر میزان درک و فهم خود نظارت دارد. دانش آموز ضعیف کسی است که از میزان درک و فهم خود آگاه نیست و غالباً نمیداند که می فهمد یا نمی فهمد در نتیجه مسئله این نیست که از یادگیرندگان بخواهیم آنچه را که نمیدانند از ما بپرسند. بلکه مسئله این است که آنان را از تفاوت بین آنچه میدانند و آنچه نمیدانند آگاه سازیم.
فرا یادگیری:
اصطلاح دیگری که در کنار فراشناخت به کار میرود فرا یادگیری است. فرایادگیری به تسلط یادگیرندگان بر آنچه در حال یادگیری اش هستند گفته میشود مک گیلکریست، مایرز و رید فرایادگیری را کلی تر از فراشناخت دانسته و در این باره گفته اند فراشناخت به
آگاهی فرد از فرایندهای فکری و کنترل وی بر آن فرایندها گفته میشود اما فرایادگیری شامل آگاهی از هدفها عواطف روابط اجتماعی و بافت یادگیری است.فرایندهای اجتماعی و هیجان یا عاطفه مورد اشاره در اینجا گسترده تر از صرفاً تفکر درباره تفکر یا فراشناخت است.
راهبردهای شناختی:
در ارتباط با نظریه خبر پردازی با پردازش اطلاعات گفتیم راهبردهای شناختی اقدام هایی هستند که ما به کمک آنها اطلاعات تازه را برای پیوند دادن و ترکیب کردن با اطلاعات قبلاً آموخته شده و ذخیره سازی آنها در حافظه دراز مدت آماده میکنیم. ما این راهبردها ز
را در سه دسته کلی تکرار یا ،مرور بسط یا گسترش و سازماندهی توضیح میدهیم.
تکرار یا مرور:
منظور از تکرار یا مرور عمدتاً گفتن یک مطلب برای خود با صدای بلند یا آهسته است. واینستاین و راهبرد تکرار یا مرور را به عنوان تکرار فعال یک موضوع برای به خاطر سپردن آن تعریف کرده اند ساده ترین نوع تکرار یا مرور با هدف نگهداری یک موضوع در حافظه موقتی یا حافظه کوتاه مدت تا زمان استفاده از آن انجام می.شود مثلاً وقتی که ما شماره تلفنی را از روی دفترچه تلفن نگاه میکنیم و گوشی تلفن در فاصله ای دور از ما قرار دارد و تا زمان رسیدن به گوشی و گرفتن شماره آن را با صدای بلند یا آهسته نزد خود تکرار میکنیم تا از فراموش شدنش جلوگیری نماییم از این راهبرد سود میبریم. همچنین این راهبرد ما را در کوشش برای انتقال اطلاعات به حافظه دراز مدت کمک میکند مانند زمانی که با تکرار پشت سر هم یک شماره تلفن آن را به خاطر می سپاریم.
راهبرد تکرار ویژه موضوع های ساده و پایه (غیر معنی دار):
یکی از راه های به یاد سپردن مطالب غیر معنی دار بخش به بخش حفظ کردن آنهاست. در این روش مقدار زیادی از اطلاعات مانند جدول ضرب یا جدول علائم عناصر شیمیایی به چند بخش تقسیم و این بخشها به نوبت آموخته میشوند انتقال اطلاعات به حافظه دراز مدت نیاز به کوشش فراوان دارد. وقتی که مقدار زیادی اطلاعات به چند بخش کوچکتر تقسیم میشود و آن بخش ها به طور جداگانه آموخته میشوند انتقال آنها به حافظه دراز مدت آسانتر انجام می گیرد. زمانی که میکوشیم یک فهرست طولانی از اطلاعات را یکجا حفظ کنیم با مشکل بزرگی مواجه می شویم.
راهبرد تکرار ویژه موضوعهای پیچیده (معنی دار):
راهبردهایی که در قسمت قبلی معرفی کردیم عمدتاً برای حفظ کردن یا به یادسپاری مطالب ساده و پایه و عموماً غیر معنی دار مفیدند برای یادگیری موضوع های پیچیده و معنی دار میتوانید از راهبردهای بهتری استفاده کنید. این راهبردها به شما کمک میکنند تا توجه خود را بر اندیشه های اصلی نکات مهم و قسمتهای عمده مطالب متمرکز کنید برای مثال زمانی که شما نکات مهم یا اطلاعات ضروری یک مقاله را از یک مجله علمی با نوعی علامت گذاری، مثلاً خط کشیدن در زیر آنها با حاشیه نویسی برجسته میسازید یا اطلاعات مهم و م را از یک دفترچه راهنما کپی میکنید از راهبردهای پیچیده تر تکرار و مرور استفاده مینمایید واینستاین و هیوم می گویند راهبردهای تکرار و مرور مخصوص تکالیف یادگیری پیچیده بر انتخاب اطلاعات مهم و تکرار آنها به منظور افزایش آشنایی درک و حافظه تأکید میکنند.این راهبردها بیشتر از راهبردهای مربوط به تکالیف ساده از سوی یادگیرنده نیاز به تفکر فعال دارند.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.