خلاصه فصل سیزدهم روانشناسی تربیتی ، منبع آزمون آموزگاری ۱۴۰۲
خلاصه فصل:
* تفکر فرایندی است که توسط آن یادگیریهای گذشته دستکاری و سازماندهی میشوند. بعضی انواع تفکر خودگرا و بعضی دیگر هدایت شده هستند.
*ادراک، یادگیری و تفکر جنبه های مهم شناخت به حساب میآیند ادراک به رابطه آنی فرد با محیط گفته میشود یادگیری به ایجاد تغییر در پاسخها و اطلاعات فرد گفته میشود و در تفکر یادگیریهای گذشته استفاده میشوند. یک نوع دسته بندی انواع تفکر به استدلال و تخیل است. استدلال حل مشكل محيطى اما تخيل فارغ از خواسته های موقعیت محیطی است.
*نوع دیگر دسته بندی انواع تفکر به بی هدف و هدفمند است تفکر بی هدف نوعی تداعی آزاد رؤیا و رؤیای روز است تفکر هدفمند ،ارادی ،عمدی و آگاهانه .است. تفکر هدفمند از دو نوع تفکر جبری و تفکر غیر جبری درست میشود محاسبات ریاضی از نوع تفکر جبری اند. تفکر غیر جبری دارای دو نوع تفکر بدون نقطه آغاز مشخص آفرینندگی و تفکر دارای نقطه آغاز مشخص استدلال قیاسی و استقرایی است.
*مفهوم به یک دسته یا طبقه از محرکها که در یک یا چند ویژگی مشترکاند گفته میشود. هر یک از این ویژگیها را صفت مفهوم میگویند هر صفت دارای تعدادی ارزش (مقدار) است.
*صفت هایی که برای شناسایی مصداقهای یک مفهوم ضروری اند صفتهای شاخص نام دارند به آنها صفتهای تعریف کننده نیز میگویند.
*یک تعریف خوب دارای دو عنصر است یکی اینکه به یک طبقه کلی اشاره میکند دیگر اینکه صفتهای تعریف کننده را در بر میگیرد.
*طبق نظریه کلاسیک ،مفهوم ،آموزی ما موارد خاص یا مصداقهای یک مفهوم را با توجه به صفتهای تعریف کننده آن شناسایی میکنیم نظریه کلاسیک مفهوم آموزی را نظریه وابسته به قاعده نیز می نامند زیرا در این نظریه یک مفهوم بنا به یک قاعده تعریف و طبق آن قاعده ویژگیهای اصلی آن مفهوم مشخص میشوند.
*در نظریه الگوی اصلی مفهوم آموزی چنین فرض میشود که یادگیرندگان از یک مفهوم یک الگوی اصلی که بهترین معرف آن مفهوم یا آن طبقه است می سازند.
*بنا به نظریه نمونه مفهوم سازی افراد نمونه هایی از یک مفهوم را که بهترین مثالهای آن است ذهن خود ذخیره سازی میک کنند.
*مفاهیم عینی یا مفاهیم محسوس اشیاء واقعی و کیفیتهای قابل مشاهده آنها را شامل میشوند؛ مفاهیم انتزاعی یا مفاهیم تعریفی به طور عینی قابل مشاهده نیستند و باید آنها را از راه تعریفشان یاد گرفت.
*مفهوم ترکیبی یا مفهوم عطفی مفهومی است که همۀ صفتهای آن الزاماً باید در یک مورد خاص جمع شوند تا آن مورد مصداق درست آن مفهوم به حساب آید. برای اینکه موردی مصداق درست مفهوم غیر ترکیبی به حساب آید لازم نیست همۀ ویژگیها یا صفتهای شاخص در آن جمع شوند مفهوم رابطه ای با روابط ویژه بین صفات مفهوم یا روابط بین مفاهیم مختلف تعریف میشود
*مراحل آموزش مفهوم عبارت اند از: (۱) بیان هدفهای آموزشی (۲) تعريف و تحلیل مفهوم (۳) تعیین پیش نیازهای یادگیری مفهوم (۴) دادن مثالهای مختلفی از مفهوم به دانش آموزان، (۵) فراهم آوردن فرصت پاسخدهی به یادگیرندگان و تقویت پاسخهای درست آنان، و (۶) ارزشیابی ازیادگیری.
*قاعده ،اصل ،قانون یا تعمیم به بیان رابطه بین دو یا چند مفهوم گفته میشود.
*مراحل آموزش اصول عبارت اند از: (۱) بیان هدفهای آموزشی (۲) تعیین پیش نیازهای یادگیری اصل و کمک به یادگیرندگان در یادآوری آنها (۳) ارائه تعریف و مثالهای مختلف اصل (۴) کمک به یادگیرندگان برای قرار دادن مفاهیم به ترتیب درست در دنبال هم (۵) دادن فرصت به یادگیرندگان برای تمرین اصل آموخته شده و تقویت آنان و (۶) ارزشیابی از یادگیری دانش آموزان و دادن بازخورد به آنان.
چند پرسش و تمرین به منظور خودآزمایی و یادگیری بهتر مطالب فصل
1. اصل به رابطه میان متغیرها گفته میشود صرف نظر از درست یا غلط بودن آن.
الف ـ صحيح
ب – غلط
2. یک مربی کودکستان برای آموزش مفهوم گاو به کودکان از تصویری که در آن یک گله گاو خوابیده در مزرعه ای که دور آن با چوب و طناب حصار کشی شده استفاده کرده است. به چه دلیل این تصویر مثال مثبت خوبی از مفهوم گاو به حساب نمی آید؟
الف – کودکان کودکستانی نمیتوانند از تصاویر مفهوم بیاموزند و لذا این روش آموزشی مبتنی بر واقعیت نیست.
ب – این تصویر موقعیت طبیعی گاو را نشان نمیدهد
پ – در این تصویر بعضی صفات مهم مفهوم گاو نشان داده نشده و مفاهیم نامربوط دیگری نشان داده شده اند.
ت – این تصویر وسیلۀ آموزشی مناسبی نیست زیرا در آن به جای یک گاو چندین گاو دیده می شود.
3. یک مفهوم برای آموزش دادن در یکی از کلاسهای ابتدایی انتخاب کنید و طرح آموزشی خود را با توجه به مراحل زیر آماده نمایید:
الف ـ هدف آموزشی خود را بیان کنید.
ب – مفاهیم و سایر اطلاعات پیش نیاز برای یادگیری این مفهوم را تعیین کنید.
پ – مفهوم را با توجه به صفات. مهم آن تعریف کنید.
ت – چند مثال مثبت و منفی برای این مفهوم انتخاب کنید.
ث – روش ارزشیابی خود را توضیح دهید.
4. نظریه های مختلف مفهوم آموزی را توضیح دهید.
5. با توجه به مراحل ششگانه آموزش ،اصول اصلی را برای آموزش دادن به یکی از کلاس های دوره دبستان انتخاب کنید و برای آن یک طرح آموزشی بنویسید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.