الگوی ارتباط و تحلیل سازه های آن، فصل سوم فنون تدریس از سری منابع آزمون آموزگاری ۱۴۰۲
معرفی یک الگوی ارتباط و تحلیل سازه های آن
متخصصان علوم ارتباطات به منظور شناخت فرایند ارتباط الگوهای مختلفی را ارائه داده و در درون آنها به تعریف و تحلیل سازه های مؤثر پرداخته اند اگرچه هر یک از الگوهای ارائه شده وجه تمایزی با دیگری دارد. اما از نظر کارکرد سازه های تشکیل دهنده چندان تفاوتی با هم ندارند. در همه الگوها به سه سازه اصلی منبع پیام پیام و گیرنده پیام اشاره شده است تحلیل و شناخت هر یک از این سازه ها و سایر عناصر تأثیر گذار بر ارتباط میتواند برقراری ارتباط مؤثر را تقویت کند و از آنجا که فعالیت آموزشی نیز یک فرایند ارتباطی است میتواند در تقویت مهارت های آموزش اثر بخش باشد.
منبع و فرستنده پیام در همه الگوهای ارتباطی از منبع و فرستنده پیام به عنوان یک سازه اصلی و مؤثر یاد شده است که بدون آن ارتباطی صورت نخواهد گرفت. منبع و فرستنده می توانند مستقل از هم یا در هم تنیده و ادغام شده باشند. مثلاً اگر در کلاس درسی، معلم تنها به انتقال مطالب و مفاهیم موجود کتاب درسی بپردازد کتاب منبع و معلم نقش یک فرستنده را خواهد داشت. اما اگر او به تحلیل اطلاعات و داده های ذهنی خود در کلاس درس اقدام کند هم منبع و هم فرستنده پیام خواهد بود. به عبارت دیگر، منبع سازه ای است که حاوی پیام است و فرستنده شخص، سازمان یا وسیله ای است که پیام را رمزگذاری و به گیرنده یا گیرندگان ارسال میکند در اکثر الگوهای ارتباطی منبع و فرستنده از سازه های مهم و ضروری ارتباط تعریف شده است.
اعتبار منبع، طرز فکر، گرایش و رمزگذاری فرستنده در تعیین نوع پیام و نحوه ارسال آن نقش اساسی دارند. منبع هر چه غنی تر و از محتوای علمی بیشتری برخوردار باشد معتبرتر و تأثیر پیامش بیشتر خواهد بود.
ویژگی های فرستنده پیام
۱. خودشناسی خودشناسی یا ادراک خود پایه و اساس ارتباط های موفق و مؤثر انسانی و محصول تعامل فرد با محیطی است که در آن زندگی میکند. ادراک ما از خود نتیجه دادوستدهای آگاهانه یا ناآگاهانه ما در بستر فرهنگی، و حاصل مجموعه ای از دریافت های جسمی ذهنی عاطفی و اجتماعی است که طی تأثیر متقابل خود با دیگران آن را کسب کرده و به آن اعتبار بخشیده ایم. هر یک از ما باورهای خاصی در مورد خود داریم که هر اندازه آگاهانه تر و واقع بینانه تر باشد به ما در شناخت بهتر خود کمک بیشتری خواهد کرد.
۲. مخاطب شناسی از ویژگی های دیگر فرستنده پیام، شناخت مخاطبان یا گیرندگان پیام است. بهترین راه برای درک و شناخت گیرندگان پیام وارد شدن به دنیای آنان و قدرت دیدن دنیا از دریچه چشم ایشان است برای برقراری ارتباط مفید با دیگران باید به جای ادراک خود از آنها با ادراک آنها از خودشان ارتباط برقرار کنیم. به عبارت دیگر آنها را آن گونه که هستند بشناسیم. اما شناخت دیگران آن گونه که هستند به ندرت امکان پذیر است. حتی والدین فرزندان خود را اغلب آن گونه که هستند نمیشناسند بلکه آن گونه تصور می کنند که خود انتظار دارند. هیچ کس حقیقتاً تمامی دیگری را نمی شناسد، یا حتی با شخص واقعی دیگری ارتباط برقرار نمی کند .
3.تسلط بر محتوای پیام تسلط فرستنده بر محتوای پیام عامل اثربخش دیگری در فرایند ارتباط است. اگر پیام ضعیف بوده محتوای آن از اعتبار لازم برخوردار نباشد یا فرستنده پیام بر محتوا تسلط نداشته باشد، فرایند ارتباط دچار اختلال خواهد شد. از سوی دیگر، اگر فرستنده پیام در موضوع ارتباط صاحب نظر باشد اما نتواند اندیشه و معانی ذهنی خود را به علایم و نمادهای قابل انتقال تبدیل کند یا از وسایل و روش های مناسب برای انتقال پیام استفاده نکند، در برقراری ارتباط با شکست روبه رو خواهد شد.
۴ آشنایی با اصول و روش های ارتباط برقراری ارتباط مؤثر نیاز به شناخت اصول و روش های ارتباط دارد تحقیقات صورت گرفته در زمینه موقعیت پیام های ارتباطی نشان میدهد که فرستنده پیام نه تنها باید با مفاهیم و اصول ارتباط بلکه باید با روشهای انتقال پیام نیز به خوبی آشنا باشد تا بتواند پیام خود را به گونه ای انتقال دهد که برای گیرندگان پیامش جالب و قابل درک و فهم باشد. فرستنده پیام باید به این نکته واقف باشد که ارتباط مستلزم روش هایی بیش از بیان کلمات و عبارات است. بدن به عنوان یک وسیله ارتباطی گاهی بیش از بیان کلمات و جملات در انتقال پیام مؤثر است بسیاری از معانی به وسیله علایم غیر کلامی دقیق تر منتقل میشوند. بسیاری از رفتارها مانند دست دادن حالات چهره و چشم تُن صدا مدل آرایش نوع پوشش فاصله با مخاطب، لبخندزدن،گوش دادن ،حرکت کردن یا ایستادن در انتقال درست پیام مؤثر ترند.
پیام
پیام یک تولید عملی و فیزیکی از منبع رمزگذار است که ممکن است به شکل های مختلف مانند موجی در هوا جوهری روی کاغذ یا هر نوع علایمی که قادر به تفهیم معنی ،باشد ظاهر شود. صحبت ها، نوشته ها، نقاشی ها، حرکات بدن حالات چهره همه اینها شکل های مختلفی از یک پیام اند. در هر پیامی حداقل سه عامل یا سازه به شرح ذیل وجود دارد: ۱) کدها یا علایم پیام ۲) محتوای پیام۳) نحوه ارائه پیام
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.